I Czy obraz może mieć uszy?

Ucho obrazu jest projektem multimedialnym, w którym staram się zarejestrować to, co słyszy obraz w trakcie jego powstawania. Jest próbą uchwycenia dźwięków i odgłosów, które dochodzą do wnętrza aparatu w czasie tworzenia się fotografii. Kiedy oglądamy prace, które zostały zrealizowane w ramach tego projektu, przenosimy się niejako do środka camery obscury. Poprzez zamontowany wewnątrz mikrofon, nasze uszy zostają zamknięte w drewnianej skrzyni i znajdują się tuż przy materiale światłoczułym. Po usłyszeniu słowa „odsłaniam”, znaku rozpoczynającego proces naświetlania, naszym oczom rozpoczyna ukazywać się powstający z ciemności obraz.

II Magiczne właściwości camery obscury

Camera obscura jest najstarszym i najprostszym sposobem otrzymywania obrazu. Zjawisko powstawania wizji w zaciemnionym pomieszczeniu, do którego przez mały otwór wpada światło, rzucając na przeciwległą ścianę odwrócony i pomniejszony obraz rzeczywistości, jest znane od tysięcy lat. Proces ten nie jest modyfikowany przez soczewki czy inne układy optyczne. Nie występuje tutaj zjawisko głębi ostrości, podkreślające określony punkt widzenia czy uwidaczniające jeden plan kosztem pozostałych. Zasadę funkcjonowania camery obscury często przyrównuje się do działania oka ludzkiego. To dzięki tej konstrukcji naukowcy poznali zasady, jakimi rządzi się zmysł wzroku. W fotografii otworkowej brak jest pełnej władzy nad wyborem kadru. Fotograf przed wywołaniem obrazu nigdy nie jest do końca pewien, co udało mu się zarejestrować. Niektórzy mówią nawet, że w tym przypadku zdjęcie robi camera za pomocą narzędzia, jakim jest człowiek. To przyczynia się do całej magii fotografii otworkowej i materialności obrazu, jaki ona tworzy. Jeżeli zatem chcemy stworzyć „Ucho Obrazu”, czyli usłyszeć dokładnie to, co tworzący się obraz słyszy, potrzebne jest nam urządzenie, które w jak największym stopniu odzwierciedli otaczający świat bez naszej ingerencji. Musimy uzyskać obraz, który żyje swoim życiem i to właśnie daje nam camera obscura.

III Czy można usłyszeć ciszę?

„W poszukiwaniu ciszy” jest reportażem drogi, której celem jest odnalezienie chwili wytchnienia. Utrwalone na fotografiach przystanki to miejsca, które codziennie mijamy. Nie zwracamy na nie uwagi, żyjąc w ciągłym biegu. Dopiero kiedy przystaniemy na chwilę i wsłuchamy się w odgłosy, jakich nam dostarczają, zaczynamy dostrzegać ich prawdziwą naturę.

Michał Radochoński